JEST ŹLE, BYŁO I BĘDZIE

Między nami dobrze jest mówi pod koniec filmu Aleksandra Popławska jako Mała Metalowa Dziewczynka. Problem w tym, że dialogi, którym przysłuchiwaliśmy się przez ostatnią godzinę, całkowicie tej tezie przeczą. Bo między nami – Polakami – jest źle. Było. Jest. I będzie. Dorota Masłowska napisała swój dramat w 2008 roku, ale jej tekst wciąż zachowuje świeżość i aktualność. Nic też dziwnego, że do sztuki młodej pisarki powraca wybitny reżyser teatralny, Grzegorz Jarzyna, który po kilku latach z powodzeniem przenosi swój spektakl z desek warszawskiego Teatru Rozmaitości na taśmę filmową.

Świat Masłowskiej zbudowany jest z kontrastów.  Ubogie mieszkanie przeciętnych Kowalskich, w którym od wojny przeprowadzany jest konsekwentnie brak remontu. Na kilkudziesięciu metrach kwadratowych ściśnięta wielopokoleniowa rodzina, która żyjąc za mniej niż średnią krajową, boryka się z brakiem pokoju (bo tu każdy chce jakoś nie żyć). Osowiała Staruszka na wózku inwalidzkim (Danuta Szaflarska) żyje tylko wspomnieniami sprzed wojny. Jej córka Halina (Magdalena Kuta), lat 51, pracuje jako specjalistka przemieszczeń palet towarowych w przestrzeni sklepowej klasyczną metodą fizyczną. Wnuczka, czyli Mała Metalowa Dziewczynka (Aleksandra Popławska), nie ma pomysłu na siebie, za to wyspecjalizowała się w kopiowaniu tego, co widziała w Internecie. Żyje tu i teraz. Jest jeszcze sąsiadka, Bożena (Maria Maj), roznosicielka ulotek, która uważa się za grubą świnię i w związku z tym nie powinna się tak szwendać ludziom po ich polu widzenia, bo mają prawo wyboru powodów, dla których rzygają. Na przeciwległym biegunie pojawia się Reżyser (Adam Woronowicz), który na wyposażeniu swojego apartamentu ma: tapczan z Ikei RIKKA, stolik z Ikei STAKKA, wazon ROSTE, kwiaty HAMMA, wodę do kwiatów LIKKE, powietrze pokojowe GRETTA, siebie samego SIEBBIE. Przez następne 40 lat będzie spłacał kredyt za mieszkanie, choć wpada tu z pracy, by się zdrzemnąć, umyć dupsko i z powrotem. Jest również niestroniący od alkoholu i koki Aktor (Rafał Maćkowiak), który mówi o sobie: Mam samochód jeden zwykły do jeżdżenia samochodem i jeden terenowy, do jeżdżenia po terenie, i mam mieszkanie i żonę, z którą połączyła nas oboje wielka miłość do mnie. Obrączka nie przeszkadza jednak artyście w niczym, zwłaszcza we flirtowaniu ze sztywną, wyfiokowaną prezenterką telewizyjną (Agnieszka Podsiadlik). Jednak na firmamencie gwiazd jaśniej aniżeli gwiazda Aktora błyszczy Monika (Katarzyna Warnke), seksbomba, która jeszcze przed chwilą grzebała w pikselach na hołdzie, dziś jest wielką gwiazdą. Sprzedała spróchniały gołębnik, postawiła wszystko na jedną kartę, dziś szczerze przedstawia nam zawartość swojej torebki. Monika twierdzi, że w Polsce urodziła się przypadkiem, bo tak naprawdę pochodzi z Zachodu. Na koniec mamy jeszcze Edytę (Roma Gąsiorowska). Wzruszona dogłębnie seansem filmu reżysera, pragnie pomagać innym, bo odczuwa wdzięczność do Boga, że inni mają jednak gorzej.

Bohaterowie Między nami dobrze jest mają wyraźny problem z polskością. Gdyby mogli, to by się jej wyparli czym prędzej. Chcą być Europejczykami, normalnymi ludźmi, ale – broń Boże – Polakami. Bo każdy wie, że Polska głupi kraj, biedny i brzydki. Architektura brzydka, pogoda ciemna, temperatura zimna, nawet zwierzęta uciekły i schowały się w lasach. W telewizji złe programy, dowcipy niedowcipne (…) We Francji jest Francja, w Ameryce Ameryka, w Niemczech są Niemcy i nawet w Czechach są Czechy, a tylko w Polsce jest Polska.

Masłowska nie ma litości dla nikogo. Okłada wszystkich po równo: biednych, grubych, brzydkich obywateli mentalnego ciemnogrodu oraz ludzi kultury i  pseudointeligentów, którzy powołują się (nie czytając) na Hokelbeta (Houellebecqa). Do tego język pisarki – choć nie tak kwiecisty jak w Wojnie polsko – ruskiej –  jest perfekcyjny, błyskotliwy i ostry jak brzytwa. Bohaterowie mówią slangiem z reklam, kolorowych czasopism, tabloidów i internetu, sypią cytatami z popkultury, szydzą z polskich stereotypów. Tylko Danuta Szaflarska mówi w pięknym, przedwojennym stylu, ale nikt właściwie Osowiałej Staruszki nie słucha…Jednak Jarzyna zdaje sobie doskonale sprawę z siły słów Masłowskiej. Dlatego pozwala im całkowicie wybrzmieć na scenie. Pomaga mu w tym rewelacyjna obsada i pomysłowa, choć skromna scenografia, która nie rozprasza naszej  uwagi. Reżyser zamyka aktorów w pastelowym pomieszczeniu właściwie pozbawionym rekwizytów. Te w razie potrzeby dorysują graficy, na ścianach pełniących funkcję ekranów.

Między nami dobrze jest to twórczą hybrydą, zawieszoną gdzieś pomiędzy filmem, teatrem i komiksem. Duet Jarzyna – Masłowska oferuje nam 70 minut inteligentnej zabawy słowem, okraszonej cynizmem i szyderstwem. Może się spodobać również tym, którzy za pisarką nie przepadają. Sprawdziłam na własnej skórze.

 

***

Startujemy w konkursie Blog Roku – w kategorii Pasja i twórczość.

Jeśli lubisz Kulturalnie Po Godzinach, zaglądasz tu często i chętnie. Jeśli inspirujemy Cię do kulturalnych poszukiwań, skłaniamy do refleksji lub dyskusji, pomóż nam się rozwijać. Konkurs Blog Roku pozwoli nam dotrzeć do większej liczby odbiorców.

Ale nie damy rady bez Ciebie, Drogi Czytelniku!

1,23 zł – tylko tyle (lub aż tyle) może być przepustką do realizacji naszych planów związanych z prowadzeniem tego bloga. Twoje pieniądze nie idą na konto organizatora konkursu, a na szczytny cel. Środki zostaną przekazane Fundacji Dziecięca Fantazja, której celem jest spełnianie marzeń dzieci zmagających się z chorobami zagrażającymi życiu i nieuleczalnymi.

Jeżeli ta kwota nie uszczupli zbytnio Twojego budżetu, wyślij sms o treściB11574 na nr 7124.  Głosowanie trwa do 1 marca do godz. 12.

Więcej na stronie oficjalnej konkursu – tutaj.